Waarom zou je eigenlijk een Geboorteplan maken?
Hoe zorg je dat een Geboorteplan bijdraagt aan een positieve bevallingservaring, in plaats van aan teleurstelling?
Hoe schrijf je je wensen rondom de bevalling zó op, dat ze thuis én in het ziekenhuis, met je eigen verloskundige én bij een medische bevalling, realistisch zijn?
Gynaecoloog Dr. Claire Stramrood is eigenaar van Beval Beter en geeft je 10 onmisbare tips!
Je / jullie hebben vast ideeën en wensen over de bevalling en geboorte van de baby. Het kan heel fijn (en belangrijk!) zijn om na te denken hoe je het liefst wil dat de bevalling gaat. Tegelijkertijd is het óók goed om te weten wat er anders kan gaan dan je hoopt, wilt of verwacht. Vergelijk het met op vakantie gaan: Je kiest een prachtige plek uit, bedenkt leuke dingen om te doen, en kijkt er naar uit om lekker in de zon te zitten. Toch is het ook verstandig om te bedenken hoe je het aan wil pakken als het dagenlang regent, het eten niet zo lekker is, of de reis tegenvalt. En je daarop voor te bereiden.
Misschien denk je: “hoezo een plan? Een bevalling valt toch niet te plannen” of “Ik laat het wel op me afkomen”. Allereerst: Mooi dat je er zo open instaat! Veel van hoe een bevalling loopt valt ook niet te plannen of bepalen. Bijvoorbeeld of je vliezen breken zonder dat je weeën hebt, of je te vroeg (prematuur) bevalt, of dat je baby in het vruchtwater poept (meconium). De rol van ‘geluk’ of ‘pech’ tijdens de bevalling is vaak heel groot. Als het anders loopt betekent dat dan ook niet dat jij iets niet goed hebt gedaan! En vaak ook niet dat zorgverleners fouten hebben gemaakt.
Zorgverleners streven, net als jullie, naar een gezonde moeder en baby. Én naar een positieve bevallingservaring voor de ouders. Hierbij kunnen voorbereiding en je wensen kenbaar maken erg helpen. Veel geboorteplannen gaan over WAT je precies wel en niet zou willen. Dat is niet alleen best moeilijk om allemaal van te voren te bedenken, er zijn ook veel dingen waar jij (en zorgverleners) weinig invloed op hebben. Als je goed kunt aangeven wie jullie zijn en wat je belangrijk vindt, dan kunnen zorgverleners jou, je partner en baby betere en persoonlijkere zorg geven. En bijdragen aan jouw gevoel van regie, autonomie, zelfvertrouwen en trots!
Kennis is macht! Lees je in, ga naar de voorlichtingsavond van je verloskundigenpraktijk of ziekenhuis, en: Volg een Bevalcursus.
Er is niet één bevalcursus perse beter dan de andere. Wél weten we dat het zinvol is om je voor te bereiden op het opvangen van de weeën. Dat je verschillende manieren hebt geoefend om daar mee om te gaan. Bijvoorbeeld ademhalingstechnieken en ontspanningsoefeningen. Hiermee kun je invloed uitoefenen op de pijn die je ervaart tijdens de bevalling.
Wat ook belangrijk is dat je realistische verwachtingen hebt van de bevalling: Hoe groot is bijvoorbeeld de kans op een keizersnede (16%), hoe vaak worden vrouwen ingeleid (28%), hoeveel vrouwen bevallen met een medische indicatie (in het ziekenhuis, olv de gynaecoloog; 75%). En dat je weet wat deze zaken inhouden. Dat geldt ook voor verschillende manieren van pijnverlichting – ook al wil je ze liever niet gebruiken. We weten dat vrouwen die geen idee hebben van deze cijfers vaak teleurstelling of een gevoel van falen ervaren omdat ze het ‘niet goed’ hebben gedaan. Uiteraard kunnen er handelingen of uitkomsten zijn die je niet had gehoopt of gewild, maar het kan een groot verschil maken als je ze wel had kunnen verwachten.
Voorbereiding samen is heel waardevol, maar het is ook enorm belangrijk dat hij/zij weet wat jij wil en belangrijk vindt. Van te voren kan je dit vaak duidelijker aangeven dan wanneer je hard aan het werk bent tijdens de bevalling.
“Ik wil liever geen knip”, klinkt bijvoorbeeld heel logisch, maar wat bedoel je er precies mee? Maak je je ergens zorgen over?
Ben je bang voor de pijn? Dan helpt uitleg over pijn en hoe je verdoofd wordt misschien. Ben je bang dat de ingreep onnodig of te snel wordt uitgevoerd? Geef dan aan dat je het belangrijk vindt dat je voldoende tijd krijgt: voor de
hele bevalling, maar ook om over de interventie na te denken.
Waar heb je je informatie vandaan en waar baseer je je mening op?
Als je iets wel of niet wil, geldt dat ook in situaties waarin snel handelen belangrijk is (spoed)?
Het is prima en ook heel goed als je een beeld hebt van hoe je het liefst wilt dat je bevalling gaat,
hoe het eruitziet als het allemaal vlot en zonder complicaties of hobbels verloopt.
Maar wát als het anders gaat? Denk óók na over wat je belangrijk vindt als je met interventies te maken krijgt, zoals
een inleiding, knip of keizersnede.
Het kan, zeker als je voor het eerst gaat bevallen, best lastig zijn om van te voren te voorspellen hoe jij gaat reageren in een situatie waarin je pijn hebt, en misschien angstige of lastige momenten doormaakt. Het kan dan helpen om na te denken wat jou in het verleden heeft geholpen bij het omgaan met stressvolle situaties. Bijvoorbeeld: Denk je dat het helpt als je zorgverlener je actief door de moeilijke momenten heen helpt, of werkt juist met rust gelaten worden en focussen op je ademhaling beter voor jou?
Maak je geboorteplan niet te lang. Je wil aan je zorgverleners snel en duidelijk aan kunnen geven wat voor jou belangrijk is.
Een geboorteplan van 5 kantjes? Dat is eigenlijk een script. En je bevalling gaat sowieso anders lopen!
Wat is voor jou de rode draad?
Wat vind je écht belangrijk?
Bijvoorbeeld: zo min mogelijk interventies, de tijd krijgen, rust, over alles duidelijke uitleg, over alles (zelf of mee-) beslissen, dat de baby gezond geboren wordt wat daar ook voor nodig is, dat er naar je wordt geluisterd etc. Schrijf dát op.
Eigenlijk is je geboorteplan het startpunt van een gesprek – en niet het einde 🙂
Bespreek je wensen en zorgen, en vraag feedback van je zorgverlener. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat zij of hij met een rode pen door je plan heen gaat. Maar misschien staan er dingen in die jouw ziekenhuis niet heeft (bijvoorbeeld lachgas), of heb je wensen die niet veilig samen kunnen (bijvoorbeeld een ruggenprik én een badbevalling).
Als er dingen zijn die jij graag wel of niet wilt, kan je zorgverlener daar ook vragen over stellen. Bijvoorbeeld: ‘Waarom wil je dit (niet)’, ‘wat als …, zou je het dan wel OK vinden’, ‘heb je nagedacht over de mogelijke gevolgen als je … of … (niet) wil’.
Je kan je geboorteplan altijd aanpassen. Bespreek dit dan ook (weer) met je zorgverlener.
Denk hier zeker aan wanneer er iets verandert in jouw omstandigheden. Bijvoorbeeld: Je hebt een medische indicatie gekregen, krijgt een inleiding of een geplande keizersnede.
Hoe vind jij het fijn om begeleid te worden?
Je bent vast in de controles die je tot nu toe in de zwangerschap hebt gehad zorgverleners tegengekomen bij wie je dacht “Wat een fijn mens” of “Dit gesprek heeft me echt geholpen”. Maar misschien ook wel een verloskundige of arts bij wie je dacht “Die heeft niet echt naar me geluisterd” of “Na dit gesprek ga ik niet fijn naar huis”.
Waar had dat mee te maken?
Iedereen zit anders in elkaar. De één vindt het fijn om heel duidelijk en kort te horen wat de zorgverlener het beste vindt en dus één advies. De ander vindt het juist belangrijk om alle mogelijkheden, voors en tegens op een rijtje te hebben, en dan zelf of samen te beslissen. Wat vind jij fijn?
Probeer flexibel in je hoofd te zijn.
Eerlijk is eerlijk: Dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Wat bedoel ik ermee?
Neem als voorbeeld pijnstilling tijdens de bevalling. Stel je voor dat er 3 vrouwen zijn.
Mw. A zegt “Ik ga absoluut zónder pijnstilling bevallen. Dat hebben vrouwen duizenden jaren zo gedaan. Mijn lijf is er voor gemaakt.”
Mw. B zegt “Ik wil zeker weten een ruggenprik. Onnodig pijn lijden wil ik écht niet. Eigenlijk zou ik wel willen worden ingeleid, dan weet ik zeker dat ik niet te laat ben”.
Mw C zegt “Ik wil het liefst zonder ruggenprik of morfinepompje bevallen. Er zitten ook risico’s en nadelen aan. Ik heb ademhalingsoefeningen geleerd en wil graag in het bevalbad. Maar als de pijn me toch tegenvalt, of mijn bevalling duurt heel lang, dan is het fijn als ik wel pijnstilling kan krijgen. Dan weet ik ook wat de mogelijkheden zijn, maar ik laat me natuurlijk ook adviseren door mijn verloskundige”
Wie denk jij dat de grootste kans op een positieve bevallingservaring heeft?
Als je het zo leest is het antwoord denk ik niet zo moeilijk: mw C. Zij is flexibel in haar hoofd, goed geïnformeerd. En misschien nog wel het belangijkste: Ze heeft vertrouwen in zichzelf en haar zorgverleners. Oók als het anders loopt dan ze had gehoopt of verwacht.
Dat flexibel zijn in je hoofd heeft de één van nature meer dan de ander. Hier actief over nadenken en mee bezig zijn kan je wel al helpen. En je kunt het ook trainen, bijvoorbeeld met Mindfulness – en er zijn ook mindfulness zwangerschapscursussen!
Hoe dan ook kan het helpen om je te realiseren dat een bevalling niet een kwestie is van succes of falen. Sterker nog: voor heel veel dingen geldt simpelweg dat je geluk of pech hebt.
Hoe schrijf je dan je wensen over de bevalling zó op, dat ze thuis én in het ziekenhuis, met je eigen verloskundige én bij een medische bevalling, realistisch zijn? Hoe zorg je dat een Geboorteplan bijdraagt aan een positieve bevallingservaring?
De BevalKaart kan hierbij helpen. Waar je namelijk wél invloed op hebt is aangeven HOE je graag wil dat de bevalling gaat.
✅ Hoe je graag begeleid wil worden. Wat voor jou belangrijk is om je gesteund, veilig en gerespecteerd te voelen.
✅ Wat je belangrijk vindt in communicatie. Uitgebreide uitleg met voors, tegens en cijfers, of liever simpel en duidelijk?
✅ Hoe je wil dat beslissingen worden genomen. Wil je zelf (mee)beslissen, of heb je liever dat de zorgverlener dit doet?
✅ Hoe zorgverleners zien of het goed met je gaat, of dat je stress of angst ervaart. En wat helpt jou dan?
Via Beval Beter kun je de cursus Jouw Geboorteplan volgen.
Je doorloopt het werkboek en vult zo jouw eigen BevalKaart in.
