EMDR in de zwangerschap: Yaay or Naay?

Ik kreeg van IMH Nederland het verzoek om een bijdrage te leveren aan hun “Vraag van de Week”. Leuk!

Lange tijd is er de hypothese geweest dat traumatherapie, waaronder EMDR, mogelijk schadelijk zou zijn in de zwangerschap. De gedachte was dat, omdat je tijdens de behandeling tijdelijk de spanning in het lijf verhoogt (hyperarousal), dit een negatief effect op de ongeboren baby zou kunnen hebben. We weten natuurlijk dat stress tijdens de zwangerschap niet goed is, voor de moeder en de foetus. En wat als je even héél hoge stress ervaart, zoals tijdens een EMDR behandeling, misschien zou je daar wel een vroeggeboorte of andere complicaties van krijgen. Veel psychologen en organisaties hebben dan ook lange tijd geen EMDR behandeling tijdens de zwangerschap durven toepassen, omdat men vanwege deze hypothese niet zeker wist of het wel veilig was.

Maar dat was dus allemaal op basis van een hypothese, het was nooit aangetoond en er was geen onderzoek naar gedaan.

Gelukkig is daar recent verandering in gekomen. De afgelopen jaren heeft vanuit de Capture group van OLVG de OptiMUM studie gelopen (olv Mariëlle van Pampus & Ad de Jongh). Gynaecoloog in opleiding Melanie Baas hoopt daar in juni 2024 op te promoveren.

In de OptiMUM studie (https://lnkd.in/eCQ-bmpN) is bij 141 vrouwen met ernstige angst voor de bevalling onderzocht wat het effect én de veiligheid van EMDR behandeling in de zwangerschap was. Specifiek voor de veiligheid gold dat er NIET meer negatieve effecten werden gezien in de EMDR groep ten opzichte van de groep die gewone zorg, care-as-usual, kreeg. Met andere woorden: EMDR is veilig in de zwangerschap, en er is niet méér kans op complicaties, zoals vroeggeboorte. Dit is ook in lijn met de systematic review over dit onderwerp van onze onderzoeksgroep, dus voor zover we weten geldt dit ook voor andere traumatherapieën in de zwangerschap (https://lnkd.in/eeavBHBX).

EMDR behandeling in de periode rond zwangerschap en bevalling wordt steeds meer toegepast, en dat is niet onlogisch: Het is een interventie die bij veel vrouwen goed effect heeft, en áls het werkt, dan werkt het over het algemeen ook snel.

Er zijn wel dingen die écht anders zijn en waar je rekening mee moet houden, bij EMDR behandeling van vrouwen die zwanger zijn of net moeder zijn geworden. Onder het filmpje lees je meer!

Belangrijke aandachtspunten bij EMDR in zwangerschap en kraambed:

✅ Het peripartum is een ontwikkelingsfase, er is de overgang naar het moederschap (matrescence), lichamelijke veranderingen, hormonen, soms dingen uit iemands jeugd die naar boven komen. En mede daardoor is het ook wenselijk om snel voortgang te maken bij de behandeling.

✅ Er is een foetus of baby bij betrokken. Na de bevalling een baby voor wie gezorgd moet worden, waarbij de moeder-kind binding ontzettend belangrijk is, en veilige hechting van de baby. En in de zwangerschap zijn er mooie manieren om de baby in de buik óók bij de EMDR betrekken.

✅ Er is een partner bij betrokken, voor wie het óf lastig is om zich te verplaatsen is in de angst, verdriet, boosheid van zijn vrouw, óf die heeft zelf ook een trauma, waardoor elkaar steunen lastig is, en vaak gaan ze er anders mee om

✅ Gevoel van falen en gescheiden worden (van de baby) spelen meer dan bij andere trauma’s een rol

✅ En het is extra belangrijk dat je goed getraind bent in EMDR omdat je dan weet je hoe je optimaal het werkgeheugen kunt belasten én de spanning snel weer naar beneden kan krijgen, want dat is bij deze groep, en zeker in de zwangerschap, heel belangrijk.

Gelukkig zijn er ook steeds meer GZ-psychologen en andere GGZ-professionals die zich in deze doelgroep specialiseren, want er is veel behoefte aan behandeling van trauma en angst rondom de bevalling.

Als je zelf ook meer wilt leren over toepassen van EMDR bij deze doelgroep, dan nodig ik je van harte uit voor de online nascholing die ik samen met GZ-psycholoog Simone van Leipsig-Beekman geef over dit onderwerp. Sinds 2021 hebben zo’n 200 GGZ professionals met afgeronde EMDR opleiding hieraan deelgenomen. En alle onderwerpen die ik net noemde komen dan ook aan bod, plus filmpjes van EMDR behandelingen, thema’s bij bevallingsgerelateerd trauma, verschillende interventies en cognitieve interweaves.

Meer informatie vind je hier. op : https://bevalbeter.nl/cursus/emdr/

Als je vragen hebt over EMDR in de zwangerschap, plaats gerust een reactie op dit bericht, en ik probeer ze in de comments te beantwoorden.