“Laat het los”

“Je moet gewoon een beetje loslaten, dan komt het vanzelf goed”. Vaak gehoord, en voor wat betreft de fantastische werking van het vrouwenlichaam: helemaal waar. Maar in je hoofd de controle loslaten..?

In de cursussen die ik geef gaat het veel over hoe vrouwen met weinig cognitieve flexibiliteit een grotere kans hebben op een traumatische bevallingservaring. Kort door de bocht, degenen die zeggen: ‘ik MOET zonder pijnstilling bevallen, anders heb ik gefaald’, ‘ik wil PERSE een ruggenprik, anders kan ik het niet’, of ‘als ik niet XYZ, dan is mijn bevalling mislukt’). Het gaat dan vooral over hoe zorgverleners deze vrouwen kunnen helpen om een meer open blik – in de psychologie: een ‘groei mindset’ – aan te nemen. Als je dat simpel wil samenvatten, dan komt “Laat het een beetje los” redelijk in de buurt.

Het probleem van die uitspraak zit hem echter in 2 dingen. Om te beginnen, de aanname dat je dat “gewoon” kan doen, “een beetje loslaten”. Voor deze vrouwen is dat helemaal niet zo makkelijk. Sterker nog, die behoefte aan controle hebben ze vaak al heel lang, en echt niet alleen waar het zwangerschap en bevallen betreft. Dat heeft ongetwijfeld een beetje met genen en aangeboren persoonlijkheid/ temperament te maken, zéker met de huidige maatschappij (en generatie die nu zwanger is), maar óók met eerdere ervaringen; Zowel positief (als ik de controle houd, boek ik succes), als negatief (als ik geen controle heb, wordt er over me heen gelopen/misbruik van me gemaakt / raak ik in paniek etc.). Het is dus een coping mechanisme. Dat doe je niet even ‘gewoon’ anders. In plaats daarvan is een vraag op zijn plek: “Ik krijg de indruk dat je heel erg behoefte aan controle hebt, en dat kan bij een bevalling best onhandig zijn. Klopt dat en kun je iets vertellen over waarom dat zo belangrijk voor je is”. En vervolgens samen aan de slag hoe de vrouw wél meer flexibel in haar hoofd kan worden. (Zijn allerlei technieken voor 😊).

De tweede valkuil van de helemaal bovenaan genoemde uitspraak zit hem in “..dan komt het vanzelf goed”. Een héél groot deel van de vrouwen met bevallingsgerelateerd trauma zal hier van op hun achterste benen gaan staan. Want ze lieten het los (lees: ze bewogen mee met de zorgverlener en met de adviezen en protocollen), en het kwam helemaal niet goed. Medisch gezien waarschijnlijk wel, maar niet met hun ervaring. In de top 10 van dingen die vrouwen met een traumatische bevallingservaring anders hadden willen doen staan op nummer 2 en 3: Bepaalde interventies/ handelingen weigeren en vragen. (En dat is nog niet zo makkelijk, om allerlei redenen).

Wat ik heel erg probeer te benadrukken is, bijvoorbeeld wanneer een zwangere een geboorteplan maakt, om te focussen op het HOE en niet op het WAT. Niet verzanden in feitelijkheden als bed/bad/baarkruk, liggend/zittend/staand (dat weet je toch niet van te voren), en een lijstje “Ik wil niet”-s. Maar veel meer: In hoeveel detail wil je uitleg, wil je zelf (mee)beslissen, wat verwacht je van je partner, wat heb je nodig om je veilig te voelen, hoe kunnen we je helpen als je angst/stress/paniek ervaart – die dingen zijn namelijk in alle settings van toepassing: thuis en ziekenhuis, vaginaal en keizersnede, fysiologisch of met een cascade aan interventies.

Daarnaast is voorbereiding op de bevalling is cruciaal. Realistische voorbereiding wel te verstaan. Niet om vrouwen bang te maken, doemscenario’s te schetsen of van een thuisbevalling af te praten. Maar zodat ze niet het idee hebben dat ze gefaald hebben als ze bij hun 1^e kind met een keizersnede of vacuüm bevallen (1 op 3), kiezen voor pijnstilling (>50%) of niét thuis bevallen (92%). En… samen met je partner een cursus volgen. Zodat je hebt geoefend met ademhalingstechnieken, manieren hebt uitgeprobeerd om met pijn om te gaan (super nuttig, kan ik uit eigen ervaring zeggen), weet hoe je partner je kan ondersteunen en meer.

De uitspraak “een beetje loslaten” zou dus veel meer het begin dan het einde van een gesprek moeten zijn ❤